با فرارسیدن فصل پاییز، بسیاری از کودکان و والدین خودشان را برای سال تحصیلی جدید آماده می‌کنند. با این‌حال، این دوره زمانی برای بعضی از کودکان که مبتلا به فوبیای مدرسه (School Phobia) یا مدرسه‌هراسی هستند، واقعا سخت و دردناک است. محققان می‌گویند که تقریبا ۵ درصد از کودکان دبستانی با این مشکل مواجه هستند و فوبیای مدرسه معمولا بین ۸ تا ۱۳ سالگی بروز پیدا می‌کند. طبق گزارش سازمان‌های معتبری مانند Phobics-Awareness، کودکان مبتلا به ADHD یا سندرم آسپرگر (Asperger’s syndrome) بیشتر مستعد ابتلا به این فوبیا هستند.
چرا بعضی از کودکان به مدرسه‌هراسی مبتلا می‌شوند؟ – تجربه آزار و اذیت توسط کودکان دیگر در گذشته. – تغییر محل زندگی یا تغییر مدرسه. – تجربه از دست دادن مادر یا پدر. – احساس محبوبیت نداشتن بین هم‌کلاسی‌ها و نداشتن دوست. – تجربه شکست‌های تحصیلی. – حساسیت خاص به صداهای بلند (زنگ مدرسه، زنگ هشدار و…)، جمعیت انبوه کودکان و سایر محرک‌های حسی‌ای که کودکان را می‌ترسانند. – مواجهه با مشکلات یا تهدیدهای مختلف در راه رفتن به مدرسه یا بازگشت از مدرسه. – مواجهه با تغییرات در ساختار زندگی یا خانه، مانند متولد شدن فرزند جدید در خانواده، طلاق والدین یا بیماری والدین. براساس گزارش انجمن روان‌شناسی آمریکا، دلیل دیگری که می‌تواند کودکان را از رفتن به مدرسه بترساند، مواجهه با شیوه‌های انضباط‌بخشی خاصی است که در مدرسه رواج دارند، اما ذاتا تنبیهی هستند و به عزت نفس کودکان صدمه می‌زنند. متاسفانه، تجربه مدرسه می‌تواند برای بعضی از دانش‌آموزان واقعا تجربه ناخوشایندی باشد.
مبتلا شدن کودکان به مدرسه‌هراسی چه نشانه‌هایی دارد؟ – اظهار شکایت غیرعادی کودک از مشکلاتی مانند سردرد، دل‌درد یا خستگی. – اوقات‌تلخی کودک یا چسبیدن او به والدین، خصوصا صبح‌ها قبل از رفتن به مدرسه. – سخت خوابیدن و مواجهه با کابوس‌های شبانه. – ترس درباره ایمنی اعضای خانواده.حملات هراس(panic) در زمان رفتن به مدرسه.
والدین چطور می‌توانند به کودکان مبتلا به مدرسه‌هراسی کمک کنند؟ – اگرچه ترس کودک می‌تواند برای شما غیرمنطقی به نظر برسد، اما توجه داشته باشید که معمولا دلایل واقعی و مهمی وجود دارند که کودک را از مدرسه می‌ترسانند. پس حائز اهمیت است که با کودک صحبت کنید تا بتوانید به دیدگاه او نزدیک شوید و تجربه‌های جهان او را لمس کنید. – به‌محض شروع مشکل مدرسه‌هراسی، با معلم‌ها و مسئولان مدرسه آشنا شوید و درباره این موضوع با آن‌ها صحبت کنید. شما باید محیط مدرسه را کاملا زیر نظر داشته باشید و زوایای مختلف آن را بشناسید. – کودک را نزد پزشک ببرید تا مطمئن شوید که علت پزشکی خاصی برای مشکلات او وجود نداشته باشید. – در روندهای مربوط به مدرسه کاملا مشارکت کنید. همراه با کودک به مدرسه بروید، او را از مدرسه به خانه بیاورید، در فعالیت‌های مربوط به مدرسه حضور داشته باشید و داوطلبانه در زندگی تحصیلی کودک نقش‌آفرینی کنید. – از مسئولان مدرسه کمک بخواهید.
برای مثال، اگر فرزندتان در مدرسه شدیدا مضطرب می‌شود، مسئولان مدرسه می‌توانند به او در روند بازیابی آرامش کمک کنند. آگاهی داشتن معلم‌ها و مسئولان مدرسه درباره این مشکلات، واقعا پیامدهای منفی‌شان را کاهش می‌دهد. – سعی کنید که علت اصلی و زمینه‌ای اضطرابکودک را پیدا کنید. در صورت امکان، برای مقابله با این علت‌های اصلی برنامه‌ریزی کنید و با مشورت پزشک دست به اقدام بزنید.
فوبیای مدرسه یا مدرسه‌هراسی چیست؟/ چرا برخی کودکان از مدرسه می‌ترسند؟